Η ιστορία των Προεδρικών Εκλογών στην Κύπρο αρχίζει 59 χρόνια πριν… το 1959, κατά τη μεταβατική περίοδο προς την ανεξαρτησία.
Μέχρι σήμερα, έχουν διεξαχθεί 11 εκλογικές αναμετρήσεις, ενώ 7 ήταν οι ηγέτες που κέρδισαν τη μάχη για τον Προεδρικό θώκο. Το χρονικό των εκλογών στον τόπο μας, απο το 1959 μέχρι και σήμερα, στο ρεπορτάζ του Γιάννη Ξενοφώντος.
Από τη γέννηση της Κυπριακής Δημοκρατίας και εντεύθεν, στον τόπο μας έχουν διεξαχθεί 11 εκλογικές διαδικασίες, από τις οποίες αναδείχθηκαν συνολικά 7 Πρόεδροι.
Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, Σπύρος Κυπριανού, Γιώργος Βασιλείου, Γλαύκος Κληρίδης, Τάσσος Παπαδόπουλος, Δημήτρης Χριστόφιας και Νίκος Αναστασιάδης είναι οι 7 που πέρασαν από τον Προεδρικό Θώκο τα τελευταία 59 χρόνια.
ΠΡΟΕΔΡΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 1959
Οι πρώτες Προεδρικές Εκλογές στην Κύπρο διεξήχθησαν στις 13 Δεκεμβρίου του 1959, κατά τη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου προς την ανεξαρτησία.
Σ’ αυτή την »παρθενική» για τον τόπο μας εκλογική διαδικασία, αναμετρώνται ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, υποστηριζόμενος από την πλειονότητα των αγωνιστών της ΕΟΚΑ και του νεοϊδρυθέντος κόμματος »Πατριωτικό Μέτωπο», και ο Ιωάννης Κληρίδης, τον οποίον στήριξαν η Δημοκρατική Παράταξη, το ΑΚΕΛ και μερίδα αγωνιστών, που αντιτίθεντο στις Συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου.
Νικητής και πρώτος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας αναδεικνύεται ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, με ποσοστό 66,29%.
Στην παράλληλη εκλογική διαδικασία μεταξύ των Τουρκοκυπρίων, Αντιπρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας εκλέγεται ο Φαζίλ Κουτσιούκ. Πρόκειται για τον πρώτο και τελευταίο Αντιπρόεδρο του κράτους, καθότι, με την τουρκοκυπριακή ανταρσία του 1963, οι Τουρκοκύπριοι αποχωρούν από την κυβέρνηση.
Ιδιαίτερη αίσθηση σ΄αυτήν την εκλογική αναμέτρηση αποτέλεσε η ΜΗ στήριξη του Γλαύκου Κληρίδη, προς τον πατέρα του, Ιωάννη, και η σύμπλευσή του με το στρατόπεδο του Μακαρίου.
Ο Γλαύκος Κληρίδης είχε κατηγορηθεί από τον αδελφό του Ξάνθο, ότι παραβίαζε τη χριστιανική εντολή »τίμα τον πατέρα σου και τη μητέρα σου»… Εκείνος, όμως, απαντούσε στους επικριτές του με το ελληνικό ρητό »πατρός τε και μητρός τε και των άλλων προγόνων απάντων τιμιώτερον εστίν η Πατρίς».
ΠΡΟΕΔΡΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 1968
Οι δεύτερες Προεδρικές Εκλογές, αν και ήταν προγραμματισμένες για το 1965, εντούτοις αναβλήθηκαν, ένεκα των διακοινοτικών ταραχών του ’63, και με ψήφισμα της Βουλής παρατάθηκε η θητεία του Μακαρίου για άλλα τρία χρόνια.
Οι εκλογές διεξήχθησαν, εν τέλει, στις 25 Φεβρουαρίου του 1968, μέσα σε κλίμα εντάσεων, αντεγκλήσεων και εκτρόπων.
Στο επίκεντρο της προεκλογικής διαμάχης, η ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα.
Υποψήφιοι ήταν ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, τον οποίο υποστήριζε το »Πατριωτικό Μέτωπο» και το ΑΚΕΛ, ενώ οι Ενωτικοί τάχθηκαν με τον ψυχίατρο Τάκη Ευδόκα.
Η διαδικασία καταλήγει σε θρίαμβο για τον Μακάριο, ο οποίος επανεκλέγεται με ποσοστό 96,26%.
ΠΡΟΕΔΡΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 1973
Στις κρίσιμες Προεδρικές Εκλογές της 18ης Φεβρουαρίου του 1973, ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, χωρίς ανθυποψήφιο, επανεξελέγη για τρίτη θητεία, στη διάρκεια της οποίας συντελέστηκε το δίδυμο έγκλημα κατά της Κύπρου… το πραξικόπημα και η τουρκική εισβολή.
Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος θα παραμείνει στον Προεδρικό Θώκο μέχρι τον θάνατό του, στις 3 Αυγούστου 1977.
Τα κόμματα συναποφασίζουν να μη διεκδικήσουν την Προεδρία και το υπόλοιπο της θητείας του Μακαρίου, κάλυψε ο τότε Πρόεδρος της Βουλής, Σπύρος Κυπριανού.
ΠΡΟΕΔΡΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 1978
Στις επόμενες εκλογές, του 1978, ο Σπύρος Κυπριανού εκλέγεται Πρόεδρος, άνευ ανθυποψηφίου, καθότι ο Γλαύκος Κληρίδης, απέσυρε την υποψηφιότητά του, λόγω της πολιτικής αναταραχής που προκλήθηκε από την απαγωγή του γιου του Σπύρου Κυπριανού, Αχιλλέα.
ΠΡΟΕΔΡΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 1983
Στις 13 Φεβρουαρίου του 1983, ο Σπύρος Κυπριανού επανεξελέγη Πρόεδρος, έχοντας τη στήριξη του ΔΗΚΟ, που ο ίδιος ίδρυσε το 1976, και του ΑΚΕΛ.
Συγκέντρωσε το 56,54% των ψήφων, έναντι 33,93% του Γλαύκου Κληρίδη, ο οποίος στηριζόταν από τον ΔΗΣΥ, και 9,53% του Βάσου Λυσσαρίδη, που στηριζόταν από τα κόμματα ΕΔΕΚ και ΠΑ.ΜΕ.
Κυρίαρχο θέμα στην προεκλογική εκστρατεία ήταν το «Μίνιμουμ πρόγραμμα» που συνέταξαν το ΔΗΚΟ με το ΑΚΕΛ, καθώς και το ενδεχόμενο πανεθνικής διάσκεψης για το Κυπριακό.
ΠΡΟΕΔΡΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 1988
Στις Προεδρικές του 1988, ο κατάλογος των υποψηφίων μεγαλώνει.
Στη μάχη της κάλπης ρίχθηκαν 5 υποψήφιοι, κατά κύριο λόγο αρχηγοί κομμάτων, πλην του ΑΚΕΛ, που κατήλθε με τον επιχειρηματία Γιώργο Βασιλείου.
Κανείς από τους υποψηφίους δεν έλαβε το 50% συν μία ψήφο και για πρώτη φορά, η εκλογή κρίθηκε σε δύο γύρους.
»Μονομάχοι» στην επαναληπτική ψηφοφορία της 21ης Φεβρουαρίου, ο Γλαύκος Κληρίδης και ο νεοφανής, τότε, Γιώργος Βασιλείου, που κατορθώνει τελικά, με τη στήριξη και της ΕΔΕΚ, να επικρατήσει με 51,6%.
Από την προεκλογική εκστρατεία της χρονιάς εκείνης, ξεχώρισε η φράση του Γιώργου Βασιλείου »Θέλω λύση, χθες», αλλά και η ευχέρειά του να απαντά σε δημοσιογραφικές ερωτήσεις, σε τρείς διαφορετικές γλώσσες: ρωσικά, γαλλικά και αγγλικά.
ΠΡΟΕΔΡΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 1993
Πέντε υποψήφιοι και δύο γύροι, ήταν τα χαρακτηριστικά και των εκλογών του 1993.
Στον δεύτερο γύρο, η μάχη δόθηκε και πάλι μεταξύ του Προέδρου Βασιλείου και του Γλαύκου Κληρίδη, οι οποίοι άφησαν εκτός τους Πασχάλη Πασχαλίδη, Γεώργιο Μαυρογένη και Γιαννάκη Ταλιώτη.
Έχοντας, πλέον, τη στήριξη και του ΔΗΚΟ, νικητής, στις 14 Φεβρουαρίου, αναδείχθηκε ο Γλαύκος Κληρίδης, με ποσοστό 50,31% και διαφορά μόλις 2 χιλιάδων ψήφων από τον ανθυποψήφιό του.
Κύριο θέμα της προεκλογικής εκστρατείας, η λεγόμενη «δέσμη ιδεών Γκάλι» για λύση του Κυπριακού.
ΠΡΟΕΔΡΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 1998
Επτά ήταν οι διεκδικητές του Προεδρικού Θώκου στις Εκλογές του 1998, οι οποίες εξελίχθηκαν σε μάχη δύο γύρων.
Για πρώτη φορά δικαίωμα ψήφου είχαν οι πολίτες της Δημοκρατίας που συμπλήρωσαν το 18ο έτος της ηλικίας τους, ενώ πέντε νέα εκλογικά κέντρα στήθηκαν, προκειμένου να ψηφίσουν και οι εγκλωβισμένοι.
Στις επαναληπτικές εκλογές της 15ης Φεβρουαρίου, αναμετρήθηκαν Γλαύκος Κληρίδης και Γιώργος Ιακώβου. Εκτός έμειναν, οι Βάσος Λυσσαρίδης, Αλέξης Γαλανός, Γιώργος Βασιλείου, Νίκος Κουτσού και Νίκος Ρολάνδης.
Η κάλπη, αν και οριακά, έστεψε και πάλι νικητή τον Γλαύκο Κληρίδη, ο οποίος συγκέντρωσε το 50,82% των ψήφων, έναντι 49,18%, που έλαβε ο Γιώργος Ιακώβου.
Καυτό θέμα της προεκλογικής εκστρατείας, οι ρωσικοί πύραυλοι S-300 και η εγκατάστασή τους ή μη στο νησί.
ΠΡΟΕΔΡΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 2003
Ρεκόρ υποψηφιοτήτων, αλλά και ανάδειξη νικητή απο τον πρώτο γύρο, μετά απο 15 χρόνια, ήταν τα χαρακτηριστικά της εκλογικής αναμέτρησης του 2003.
Στις 16 Φεβρουαρίου, ο Τάσσος Παπαδόπουλος εκλέγεται Πρόεδρος της Δημοκρατίας, – ο πέμπτος κατά σειρά – έχοντας τη στήριξη του ΑΚΕΛ, του ΔΗΚΟ, του ΚΙΣΟΣ και των Οικολόγων.
Εξασφάλισε το 51,51% των ψήφων, έναντι του Γλαύκου Κληρίδη, που έλαβε 38,80%.
Οι συζητήσεις της προεκλογικής περιόδου αναλώθηκαν γύρω από το »Σχέδιο Ανάν» και ποιος από τους βασικούς υποψηφίους, θα το διαχειριζόταν καλύτερα, προς όφελος της εθνικής υπόθεσης.
ΠΡΟΕΔΡΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 2008
Ως η πιο ανατρεπτική εκλογική αναμέτρηση στην ιστορία των Προεδρικών Εκλογών, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί αυτή του 2008.
Ο αποκλεισμός του Προέδρου Τάσσου Παπαδόπουλου, απο τον πρώτο γύρο, αποτέλεσε τη μεγάλη έκπληξη της διαδικασίας.
Στον δεύτερο γύρο, της 24ης Φεβρουαρίου, πέρασαν ο Ιωάννης Κασουλίδης με 33,51% και ο Δημήτρης Χριστόφιας με 33,39%.
Νέος Πρόεδρος αναδείχθηκε, τελικά, ο – μέχρι τότε – Γενικός Γραμματέας του ΑΚΕΛ Δημήτρης Χριστόφιας, με 53,36%.
Είναι η πρώτη φορά, που το ΑΚΕΛ, στην 91 (ενενηντα ενός) ετών ιστορία του, διεκδίκησε και εξέλεξε Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
ΠΡΟΕΔΡΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 2013
Οι ενδέκατες Προεδρικές Εκλογές διεξήχθησαν, και πάλι, σε δύο γύρους, στις 17 και 24 Φεβρουαρίου του 2013.
Στον δεύτερο γύρο προκρίθηκαν οι Νίκος Αναστασιάδης και Σταύρος Μαλάς, αφήνοντας εκτός κούρσας τον Γιώργο Λιλλήκα και τους υπόλοιπους 8 υποψήφιους.
Ο Νίκος Αναστασιάδης εξελέγη 7ος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, συγκεντρώνοντας το 57,48% των ψήφων, έναντι του 42,42% που κατέλαβε ο Σταύρος Μαλάς.
ΠΡΟΕΔΡΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 2018
Στη σημερινή, 12η μάχη των Προεδρικών Εκλογών, 9 υποψήφιοι διεκδικούν το ύπατο αξίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Ο τελευταίος λόγος ανήκει στους πολίτες.