Επιμνημόσυνο λόγο εκφώνησε ο Πρόεδρος του ΔΗΣΥ και υποψήφιος για την προεδρία, Αβέρωφ Νεοφύτου, στο μνημόσυνο του Ιωνά Νικολάου και Κυριάκου Κολοκάση.
Μεταξύ άλλων ανέφερε ότι «ανασκοπώντας το παρελθόν αβίαστα εξάγουμε το συμπέρασμα ότι οσάκις μπήκε ανάμεσα μας το σαράκι της εθνικής διχόνοιας κλάψαμε επί εθνικών ερειπίων.
Ακόμη βιώνουμε την τραγωδία του 1974 και στο πέρασμα του ο Αττίλας δεν ξεχώρισε αριστερούς και δεξιούς, κεντρώους και σοσιαλιστές. Μαυροφορεμένες μάνες είναι όλων των ιδεολογικών αποχρώσεων, αγνοούμενοι το ίδιο, πρόσφυγες, αιχμάλωτοι».
Αυτούσιος ο επιμνημόσυνος λόγος:
Με ευλάβεια στεκόμαστε σήμερα όλοι εδώ για να τιμήσουμε τους ήρωες και τους αγωνιστές της ηρωικής γης του Γερίου. Μόνο περηφάνια και ευγνωμοσύνη αισθανόμαστε για όσους έδωσαν τη ζωή τους για την ελευθερία της πατρίδας μας. Μνημονεύουμε σήμερα τον Κυριάκο Κολοκάση και τον Ιωνά Νικολάου, καθώς και τους Κυριάκο Κακουλλή και Κωστάκη Λοιζου. Μνημονεύουμε επίσης τους Σπύρο Κυριάκου και Νίκο Σαμψών, καθώς και τους συναγωνιστές των ηρώων μας στην «ομάδα Γεράκι». Αναπέμπουμε επίσης δέηση προς τους αγνοούμενους συγχωριανούς μας Ανδρέα Κουκουμά και Μάκη Παμπόρη.
Σε κάθε κάλεσμα της πατρίδας και της ιστορίας, οι Γερκιώτες δήλωναν παρόντες από τους πρώτους. Και έβαζαν πρώτα και κύρια το εθνικό συμφέρον. Γι’ αυτό και ερχόμενος στο Γέρι, έρχονται στο νου αναπόδραστα η θυσία και οι αρετές των ανθρώπων μιας γης ηρωικής. Αντιλαμβανόμαστε το βάρος της ευθύνης όταν πατάμε στο βαθύ αποτύπωμα των απλών ανθρώπων τούτου του τόπου, ανάμεσα στις εκκλησίες της Παναγίας της Χρυσογεριώτισσας, του Αγίου Μηνά και του Αγίου Χαραλάμπους.
Κυρίες και κύριοι
Ο Κυριάκος Κολοκάσης γεννήθηκε στο Γέρι το Φεβρουάριο του 1934. Γονείς του, ο Αναστάσης και η Ευαλλού Χατζηαδάμου και αδέλφια του ο Φίλιππος, η Παναγιώτα, η Κατίνα, η Χρυστάλλα, ο Αδάμος, η Δέσποινα και ο Νίκος. Βιός τους ήταν η γη τους και βγάζοντας το Δημοτικό, ο Κυριάκος συνδράμει και αυτός στις γεωργικές ασχολίες.
Ο Ιωνάς Νικολάου, παιδί του Νικόλα και της Μορφίας, γεννήθηκε τον Αύγουστο του 37. Με την αποφοίτηση του από το Παγκύπριο Γυμνάσιο, εργάζεται ως σχεδιαστής στο Ακρωτήρι και Λευκωσία, για τον Οίκο Ιωάννου και Παρασκευαϊδη.
Τα έξι αδέρφια του, Άννα, Αδάμος, η Χρυστάλλα, ο Χρίστος, η Δέσποινα και ο Πέτρος, αποτελούν τους συμπαραστάτες του στον αγώνα της ζωής, αλλά και τους συνοδοιπόρους του στον αγώνα για Ελευθερία. Μαθητής ακόμα στο Παγκύπριο Γυμνάσιο, παρακολουθούμε τον Ιωνά να συμμετέχει στην πρώτη ομάδα του σχολείου του και τον Μάιο του 55 να λαμβάνει δυναμικά σε διαδήλωση στη πλατεία Μεταξά. Να καταδικάζεται στη συνέχεια σε πρόστιμο δέκα λιρών γιατί κτύπησε Βρετανό αξιωματικό.
Κοινή η ανατροφή κοινά και τα βιώματα των δυο ηρώων. Από νωρίς γαλουχημένοι με τα νάματα της ελληνοχριστιανικής μας παράδοσης, ασφυκτιούν μεγαλώνοντας υπό τον βαρύ αέρα του βρετανικού ζυγού. Γι’ αυτό και στο κάλεσμα της πατρίδας, στο επαναστατικό προσκλητήριο του Διγενή, οι Ιωνάς και Κολοκάσης, ανταποκρίνονται πρόθυμα και αναλαμβάνουν δράση.
Εντάσσονται και οι δύο στην ομάδα του χωριού «Γεράκι» και μαζί με τους συγχωριανούς τους, συνεργάζονται με τις ομάδες εκτελεστικού Λευκωσίας. Το κρησφύγετο της ομάδας, τροφοδοτεί με όπλα και πυρομαχικά τις πλησιέστερες ομάδες αγωνιστών της περιοχής. Η δράση τους εκτείνεται κυρίως από επιχειρήσεις απελευθέρωσης αγωνιστών, επιθέσεις σε επιλεγμένους στόχους, μέχρι και βομβιστικές επιθέσεις.
Το Μάρτη του 1956, ο Κολοκάσης μαζί με άλλα παλληκάρια της ομάδας Γεράκι, κτύπησαν με βόμβες πετρελαίου τις αποθήκες του αγγλικού στρατού στην Αθαλάσσα προκαλώντας τεράστιες ζημιές, ενώ, στις 15 Αυγούστου 1956, ανέλαβαν την απελευθέρωση των θανατοποινιτών Μιχαήλ Κουτσόφτα και Παρασκευά Χοιροπούλη.
Την ίδια μέρα, ο Ιωνάς λαμβάνει μέρος στην εκτέλεση Άγγλου πράκτορα της Ιντέλιτζενς Σέρβις στην περιοχή «Άνοιγμα Κολοκάση» στη Λευκωσία και στη συνέχεια σε επίθεση εναντίον αυτοκινήτου της αγγλικής περιπόλου, το οποίο κατευθυνόταν στο κτίριο της Αρχιεπισκοπής που είχε τεθεί υπό αυστηρή φρούρηση, μετά την εξορία του Αρχιεπισκόπου.
Γνωρίζοντας τις ξεχωριστές ικανότητες και κυρίως το θάρρος που διέκρινε την ομάδα Γερίου, η Οργάνωση τους πρότεινε λίγες μέρες μετά, το ακατόρθωτο. Στις 30 Αυγούστου, ο τότε τομεάρχης Ανδρέας Τσιάρτας, ενημερώνει την ομάδα ότι την επομένη το πρωί θα μετέφεραν τον Γιωρκάτζη, στο Γενικό Νοσοκομείο για εξετάσεις και τους ζητά να τον απελευθερώσουν. Αναγνωρίζοντας τους κινδύνους, ο Τσιάρτας ζητά την εθελοντική συμμετοχή των αγωνιστών. Στη συζήτηση με τους Ιωνά Νικολάου, Παναγιώτη Κοτζιά, Κυριάκο Κολοκάση και Σπύρο Κυριάκου, η αναγνώριση των κινδύνων είναι πρόδηλη.
Έτσι, το επόμενο πρωινό στο σπίτι του Στέλιου Πιτσιλλίδη παρουσία και του Νίκου Σαμψών, καταστρώνονται οι τελευταίες λεπτομέρειες και τους παραδίδεται ο οπλισμός από τον Νίκο Κόσιη. Η μεταφορά θα γινόταν με αυτοκίνητα που θα οδηγούσαν ο Παναγιώτης Κοτζιά και ο Νεοπτόλεμος Λεφτής, ενώ τα όπλα θα μετέφεραν οι αγωνίστριες συνοδοί τους, Ελένη Χριστοφορίδου και Βερενίκη Λεωνίδου.
Στις 10:00 το πρωί, οι τέσσερις αγωνιστές προσπερνούν με κρυμμένα τα όπλα τους φρουρούς. Ο Γιωρκάτζης εμφανίζεται στις σκάλες, προσεδεμένος με χειροπέδες στο δεσμοφύλακα Αργύρη Χαραλάμπους και συνοδευόμενος από δύο Λοχίες και ένα υποδεκανέα. Ενώ το σχέδιο ήταν να επιτεθούν όταν θα τους προσπερνούσε και ο τελευταίος φρουρός, ο Άγγλος λοχίας που ακολουθούσε αντιλήφθηκε αγωνιστή που έσυρε το όπλο του και έστρεψε τα πυρά του εναντίον του.
Σε κλάσματα του δευτερολέπτου, ένα πρωτοφανές πανδαιμόνιο ξέσπασε στους διάδρομους του Νοσοκομείου. Πυροβολισμοί, ριπές, φωνές. Ο Σπύρος Κυριάκου βάλλει κατά του προπορευόμενου και δήμιου του Καραολή και Δημητρίου, λοχία Ντέμον. Τρεκλίζοντας ο Ντέμον, το δάχτυλό του γαντζώνεται στη σκανδάλη και το ημιαυτόματο του πυροβολεί αδέσποτα. Δυο σφαίρες πλήττουν τον Κολοκάση, ο οποίος πέφτει στο πάτωμα αιμόφυρτος.
Ο Ιωνάς επίσης τραυματισμένος από τις ανταλλαγές, σύρεται προς την έξοδο, συνεχίζοντας να πυροβολεί εναντίον των Άγγλων στρατιωτών. Προσπάθεια του, η οποία απέβηκε σωτήρια για τους συναγωνιστές του, ήταν να αποτρέψει την είσοδο πρόσθετων στρατιωτών στο διάδρομο. Όταν πια δεν του απομένει καμιά σφαίρα, στρέφεται προς το μέρος τους, και τους πετά το περίστροφο κατάμουτρα. Μόνο τότε οι βρετανοί τον πλησιάζουν και κτυπώντας τον στο κεφάλι με τον υποκόπανο του όπλου, του χαρίζουν την αθανασία.
Ο Νίκος Σαμψών δράττεται της ευκαιρίας και κινούμενος προς την έξοδο διαφεύγει, ενώ ο Γιωρκάτζης, αφού απαλλάσσεται από τις χειροπέδες, κατευθύνεται προς τη κοίτη του Πεδιαίου. Ο αντικειμενικός σκοπός της επιχείρησης, είχε στεφθεί με επιτυχία.
Ο Σπύρος Κυριάκου, με σοβαρό διαμπερές τραύμα στην κοιλιά, παραμένει στο διάδρομο με αποτέλεσμα μετά το χειρουργείο στο οποίο υποβάλλεται, να τεθεί υπό κράτηση. Παράπλευρο, τραγικό θύμα της επιχείρησης ο κυβερνητικός φαρμακοποιός Κούλης Κυριακίδης, ενώ με τραύματα διασώζεται ο Γιώργος Ταλιαδώρος.
Οι ήρωες δεν γεννιούνται για την θυσία ούτε ζούνε γι’ αυτή. Ζουν για την απλή, αγνή ομορφιά της ζωής που βρίσκει κανείς στη χαρά και την καταξίωση της δημιουργίας. Δεν πρόλαβε ούτε ο Ιωνάς, ούτε ο Κολοκάσης να ζήσουν ήσυχο και δημιουργικό βίο αφού στα 20 κιόλας χρόνια τους, απάντησαν στο κάλεσμα της πατρίδας.
Κυρίες και κύριοι
Και ο Κυριάκος Κακουλλή ήταν ανάμεσα σ’ αυτούς που πρόβαλαν δίχως δεύτερη σκέψη τα στήθη τους απέναντι στις ιταμές προκλήσεις των Τούρκων. Εκτελώντας το καθήκον του ως αστυνομικός, Σώμα που με περηφάνια υπηρετούσε με μοναδικό του σκοπό να προστατέψει την πατρίδα, πήγε στις 19 Μαρτίου του 1964 μαζί με άλλους συναδέλφους του, υπό την ηγεσία του Αστυνόμου της περιοχής, στα Καζιβερά. Εκεί που έμελλε να γραφτεί και η τελευταία δική του πράξη. Μα ως το τέλος γαλουχημένος με τα νάματα της αιώνιας Ελλάδας και της Ορθόδοξης Πίστης μας, παραμένει για εμάς αθάνατος όπως και όλοι οι ήρωές μας.
Ανάλογη τιμή αξίζει και στους Γεριώτες Ανδρέα Κουκουμά και Μάκη Παμπόρη. Δυο νεαρά παιδιά, στο άνθος της νιότης τους των οποίων η τύχη αγνοείται από τις 15 Αυγούστου 1974, κατά τη δεύτερη φάση της τουρκικής εισβολής που μοίρασε το νησί μας στα δύο.
Και τα δύο αυτά παιδιά του Γερίου υπηρετούσαν ως έφεδροι στρατιώτες, στο 305 Τάγμα Επιστράτευσης. Δυστυχώς η τραγική μοίρα των συγγενών αγνοουμένων μας, χτύπησε και τη δική τους οικογένεια εφόσον μάταια οι γονείς των δυο περίμεναν ως και το δικό τους θάνατο, να μάθουν για την τύχη των παιδιών τους.
Ελληνίδες, Έλληνες
Οι επιμνημόσυνοι λόγοι χρειάζονται να ανασκοπούμε το παρελθόν, να αξιολογούμε το παρόν και προσμετρώντας τις δυνάμεις μας να χαράζουμε την πορεία για το μέλλον της πατρίδας μας. Ανασκοπώντας το παρελθόν αβίαστα εξάγουμε το συμπέρασμα ότι οσάκις μπήκε ανάμεσα μας το σαράκι της εθνικής διχόνοιας κλάψαμε επί εθνικών ερειπίων.
Ακόμη βιώνουμε την τραγωδία του 1974 και στο πέρασμα του ο Αττίλας δεν ξεχώρισε αριστερούς και δεξιούς, κεντρώους και σοσιαλιστές. Μαυροφορεμένες μάνες είναι όλων των ιδεολογικών αποχρώσεων, αγνοούμενοι το ίδιο, πρόσφυγες, αιχμάλωτοι.
Την ίδια ώρα ο πόθος για να απελευθερώσουμε τον τόπο μας παραμένει η πρωταρχική προτεραιότητα μας, όμως για να το πετύχουμε δεν μπορούμε παρά να παραμερίσουμε τις οποιεσδήποτε διαφορές μας. Μπορούμε να συζητούμε για τις διαφορετικές ιδεολογίες μας, για τις διαφορετικές σκέψεις και τακτικές μας. Μα να μην ξεχνάμε.
Μία είναι η πατρίδα μας και για το σύνολο του κυπριακού λαού πρέπει τα παθήματα του παρελθόντος και η διχόνοια να μην επαναληφθούν.
Να πάρουμε τα μηνύματα πως χρειάζεται ενωμένοι όλοι να δώσουμε τον αγώνα για να δικαιώσουμε τη θυσία του κάθε αγωνιστή.
Είναι κρίμα κάθε Κυριακή να πηγαίνουμε στις εκκλησιές μας να κάνουμε τα μνημόσυνα των ηρώων μας αλλά την ίδια ώρα να μην πιάνουμε το μήνυμα της θυσίας τους. Περιμένουν την ώρα και το καλύτερο μνημόσυνο για τον κάθε ήρωα που έδωσε τη ζωή του για την κυπριακή ελευθερία, είναι να μας δει ενωμένους να δίνουμε τον αγώνα για την απελευθέρωση του τόπου μας. Με σύνεση και σωφροσύνη μέσα από τον ειρηνικό διάλογο. Αυτός είναι ο μόνος δρόμος και πρέπει να προσπαθούμε όλοι ενωμένοι με την στήριξη του διεθνούς παράγοντα να κάμψουμε την τουρκική αδιαλλαξία και να επανενώσουμε τη μοιρασμένη μας πατρίδα. Να βρούμε τον τρόπο η περηφάνια να σταθεί δίπλα από την ειρηνική συνύπαρξη, όπως ο Ιωνάς Νικολάoυ και ο Κυριάκος Κολοκάσης στάθηκαν στο πλευρό των συναγωνιστών τους και να κρατήσουμε μαζί την ασπίδα που θα οδηγήσει τα παιδιά και τα εγγόνια της πολύπαθης εκείνης γενιάς στην ευημερία.
Για μια πατρίδα ελεύθερη, ειρηνική και ασφαλή χωρίς καμιά διαίρεση και με πλήρη σεβασμό στα δικαιώματα και τις ελευθερίες του κάθε πολίτη της. Μια πατρίδα σύγχρονη, ισότιμο μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με αναπτυγμένη την οικονομία της και το βιοτικό επίπεδο του λαού της.
Είναι ώρα να πορευτούμε με ομοψυχία και με πατριωτική υπευθυνότητα. Όποιες και να είναι οι διαφορές μας, να περάσουμε από τα λόγια στις πράξεις. Αυτή είναι η ιστορική μας ευθύνη, έναντι στις επερχόμενες γενεές των Ελλήνων της Κύπρου.
Για να οικοδομήσουμε το μέλλον που αξίζει στον τόπο μας, ένα μέλλον ειρήνης και ασφάλειας, αυτή είναι η ελάχιστη οφειλή αλλά και δικαίωση στους ήρωές μας.
Αιωνία θα είναι η μνήμη των ηρώων μας.